مبارزه با فرهنگ استعماری صرفاً یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. این مبارزه، بهمعنای بستن درهای گفتوگو با دنیا یا انکار نوآوری نیست؛ بلکه بهمعنای صیانت از ارزشها، بازتعریف سبک زندگی بومی و تقویت اعتماد به نفس ملی است.
یادداشت: وحید اعظمی مدیرمسئول پایگاه خبری زنگ خطر / فرهنگ هر ملت، ستون فقرات هویت آن است. فرهنگ ملی ما، که ریشه در تمدنی چند هزار ساله دارد، همیشه حامل ارزشهایی چون استقلال، عدالت، معنویت و عزتنفس بوده است. اما در طول قرنهای اخیر، بهویژه از دوران قاجار به بعد، مظاهر فرهنگ استعماری تلاش کردهاند تا با نفوذ خزنده در ذهن، رفتار، زبان و سبک زندگی مردم، این هویت اصیل را تضعیف کنند.
امروز، بیش از هر زمان دیگری، لزوم ایستادگی در برابر این مظاهر احساس میشود؛ چرا که وابستگی فرهنگی، مقدمهای است بر وابستگی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی.
فرهنگ استعماری، فرهنگی است که با ترویج مصرفگرایی افراطی، فردگرایی منفی، بیتفاوتی نسبت به مسائل ملی و اجتماعی، و تقلید کورکورانه از سبک زندگی غربی، سعی در بیهویت کردن ملتها دارد. در ایران، این مظاهر گاه به صورت آشکار و گاه پنهان، از طریق رسانهها، شبکههای اجتماعی، فیلمها، تبلیغات، آموزش و حتی برخی تولیدات فرهنگی داخلی، در حال گسترشاند. هدف نهایی این پروژه فرهنگی، گسستن نسل جوان از ریشههای فرهنگی خود و جایگزینی آن با الگوهایی بیگانه و بیربط به واقعیتهای ایرانی – اسلامی است.
در این شرایط، مبارزه با فرهنگ استعماری صرفاً یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. این مبارزه، بهمعنای بستن درهای گفتوگو با دنیا یا انکار نوآوری نیست؛ بلکه بهمعنای صیانت از ارزشها، بازتعریف سبک زندگی بومی و تقویت اعتماد به نفس ملی است.
باید تلاش کرد تا زبان فارسی، پوشش ایرانی-اسلامی، آداب سنتی، هنر اصیل و ادبیات ملی را از حاشیه به متن بازگرداند و از آنها بهعنوان ابزارهایی برای مقاومسازی فرهنگی بهره گرفت.
نقش نهادهای آموزشی، رسانهای و فرهنگی در این زمینه بیبدیل است. تربیت نسلی که به فرهنگ خود افتخار کند، نقدپذیر و اهل اندیشه باشد، اما در عین حال اسیر مدهای زودگذر و نمادهای تهی فرهنگی نشود، هدفی بلندمدت اما ضروری است. همچنین تقویت تولید محتوای فرهنگی با رویکرد بومی، حمایت از هنرمندان متعهد و بازنگری در سیاستهای فرهنگی کشور از دیگر راهکارهای مؤثر در این عرصه است.
در پایان باید گفت که استعمار نوین، دیگر صرفاً با توپ و تفنگ نمیآید، بلکه از طریق جنگ نرم و نفوذ فرهنگی وارد میشود. بنابراین، آگاهی، هوشیاری و اراده ملی برای مقابله با این نفوذ، ضامن بقای هویت و استقلال ایران عزیز است.